Bibliogr. s. 613-640.
Zawiera: Wprowadzenie; Świat międzykulturowy i psychologia międzykulturowa; Psychologia społeczna pozornie akulturowa, czyli amerykańska i jej ewolucja w kierunku uwzględniania innych kultur; O tej książce i sobie samym oczami autora.
Zawiera: Rozdział 1. Paradygmaty psychologii i suwerenność psychologii kulturowej; Trzy paradygmaty psychologii; W poszukiwaniu specyfiki dyscypliny: człowiek istota społeczna czy kulturowa; Cztery podejścia do rozumienia pojęcia kultura dla psychologii międzykulturowej; Memetyka i czy zwierzęta posiadają kulturę?; Podejście materialistyczne. Szkoła funkcjonalistyczna w antropologii i model eko-kulturowy w psychologii; Kultura jako ujarzmienie Natury oraz symboliczna projekcja ludzkiej psyche. Freud i Jung; Kultura jako usensownianie ludzkiej egzystencji. Podejście semiotyczne i aksjologiczne; Rodzina nauk z pogranicza psyche i kultury; Psychologia międzykulturowa typu "cross"; Psychologia kulturowa i indygeniczna; Psychologia międzykulturowa (inter; PIK); Orientacja teoretyczna "Kulturowych ram zachowań społecznych"; Skrypty i wymiary kultury. Podstawowe pojęcia wraz z ich ilustracjami; Kulturowe skrypty zachowań i eksperyment kulturowy; Psychologiczne wymiary kultury (PWK) i zagadnienia metodologiczne.
Zawiera: Rozdział 2. Ekokulturowy model uwarunkowań psychiki; Model ekokulturowy Johna Berry'ego; Adaptacja biologiczna i transmisja genetyczna: tolerancja na laktozę; Ekologiczne uwarunkowania percepcji: złudzeń optycznych i trójwymiarowego widzenia; Kontekst ekokulturowy a poznawcza i społeczna zależność - niezależność; program badawczy Johna Berry'ego; Model ekokulturowy w badaniach Pierre'a Dasena nad piagetowskimi stadiami rozwoju intelektualnego; System ekokulturowy a orientacja przestrzenna: podejście indygeniczne; Klimat a kultura honoru i agresja; Warunki ekologiczne kultury honoru i jej psychologiczne konsekwencje; Wpływ klimatu (temperatury) na zachowania agresywne, prospołeczne i tempo życia; Inne dziedziny wpływu klimatu na życie społeczne: autorytaryzm, tempo życia i zachowania prospołeczne; Model ekokulturowy dziś i w przyszłości. Wzajemny determinizm klimatu i życia społecznego.
Zawiera: Rozdział 3. Psychologiczne wymiary kultur. Badania Hofstede; Psychologiczne wymiary kultury według Hofstede; Wielka Piątka Hofstede; Dystans władzy; Indywidualizm - kolektywizm; Męskość - kobiecość; Unikanie niepewności; Orientacja czasowa odległa; Kultura a religia. Protestanckie zakorzenienie wymiarów kultury; Kultura a osobowość. Zależności między dwoma Wielkimi Piątkami; Model Wielkiej Piątki w międzykulturowych badaniach osobowości; Analizy korelacyjne między obu Wielkimi Piątkami; Konsekwencje kultury - podsumowanie i ocena "Culture's consequences".
Zawiera: Rozdział 4. Dziesięć wymiarów projektu GLOBE I siedem według Trompenaarsa. Korekta Hofstede; Świat rozpostarty na dziewięciu wymiarach projektu GLOBE; Pierwsza triada GLOBE: wymiary zadaniowe jakości wykonania, orientacji przyszłościowej i unikania niepewności; Druga triada GLOBE: Dystans władzy oraz kolektywizm rodzinny i instytucjonalny; Trzecia triada GLOBE: równość płci, asertywność i orientacja humanistyczna; Granice kulturowe na Odrze, Bugu i Morzu Bałtyckim. Polska a Niemcy, Rosja i Szwecja - do których sąsiadów nam bliżej? Kulturowe unikanie niepewności a jednostkowy poziom aspiracji; wartości osobiste, praktyki kultury własnej oraz kraju przebywania: wymiary GLOBE w kontekście interakcji międzykulturowej; Od Parsonsa do Trompenaarsa: Kolejny makro-psychologiczny projekt badawczy nad wymiarami kultury w obszarze biznesu międzynarodowego; GLOBE - podsumowanie.
Zawiera: Rozdział 5. Schwartza kulturowa mapa świata oparta na badaniach wartości; Koncepcja wartości, narzędzia pomiarowe i strategie badawcze; Struktura wartości: poziom jednostkowy; Konsekwencje wartości w życiu jednostek; Wartości jako atrybuty kultur i kulturowa mapa świata; Konsekwencje kulturowych wymiarów wartości; Wartości jako kulturowe korelaty zmiennych ekonomiczno-politycznych; Podsumowanie.
Zawiera: Rozdział 6. Konsekwencje kultur indywidualistycznych i kolektywistycznych dla konstrukcji i regulacyjnych funkcji "ja"; Pomiar indywidualizmu - kolektywizm na poziomie jednostkowym. Szkoła Triandisa i jego uczniów; Metanaliza skal IND - KOL; "Ja" w języku i w kulturze. Zaimek osobowy "ja" oraz spontaniczne właściwości psychologiczne "ja"; Czy mechanizm podnoszenia poczucia własnej wartości jest uniwersalną właściwością wszystkich ludzi?; Struktura "ja" współzależnego i niezależnego oraz konsekwencje regulacyjne; Kulturowa teoria Markus-Kitayamy; Jak Amerykanie i Japończycy opisują własne "ja" oraz jakie emocje żywią dla siebie i swych dokonań; Zachowanie twarzy a dążenie do podnoszenia poczucia wartości jako dwie kulturowe postaci dobrego "ja"; Spór Heine vs. Sedikides; "Amae". Czy klucz do zagadki japońskiej psyche?; Konformizm a kultura indywidualistyczna i kolektywistyczna; Kultura wysokiego i niskiego kontekstu, czyli komunikacja pośrednia i bezpośrednia; Protestancka ideologia relacyjna. Komunikowanie się w pracy i w życiu prywatnym; Komunikacja nie wprost w relacjach międzykulturowych (inter); Asertywność i grzeczność jako style bycia i komunikowania interpersonalnego; Podsumowanie.
Zawiera: Rozdział 7. Od przetrwania do dobrostanu. Problematyka szczęścia w życiu jednostki i społeczeństwa; Od filozofii hedonizmu i eudajmonizmu do psychologii empirycznej dobrostanu uprawianej pod tymi nazwami; Komponenty i pomiar dobrostanu; Skale pomiarowe dobrostanu w ramach podejścia hedonistycznego; Pomiar jakości życia w podejściu eudajmonistycznym; Szczęśliwy człowiek. Determinanty dobrostanu jednostkowego; Młodzi, piękni i bogaci; Cechy osobowości a dobrostan; Bliskie związki a dobrostan; Religia i religijność; Zaufanie i kapitał społeczny; Szczęśliwy człowiek - podsumowanie; Szczęśliwe kraje i determinanty dobrostanu na poziomie makro; Światowa mapa dobrostanu i jego uwarunkowania; Dobrobyt materialny społeczeństw a ich dobrostan psychiczny; Stałość dobrostanu na poziomie kraju w perspektywie historycznej; Od r = 0,70 na poziomie kulturowym do r = 0,10 na poziomie jednostkowym: różnice w stopniu materializacji dobrostanu społeczeństw i osób; Religijność, wolność i wymiary kulturowe dobrostanu; Zaufanie i kapitał społeczny a cynizm. Komunizm jako źródło nieszczęścia; Zadowolenie Polaków z życia własnego oraz z sytuacji kraju w perspektywie historycznej i współczesnej.
Zawiera: Rozdział 8. Epistemologia kulturowa I. Atrybucje przyczynowe, światopoglądy i aksjomaty społeczne; profesjonalny naukowiec a amator. Wyjaśnianie naukowe a psychologia atrybucji przyczynowych; Czy potoczne myślenie przyczynowe przypomina logikę wyjaśnień naukowych?; Świat tradycjonalistyczny - nowoczesny - ponowoczesny w światopoglądzie i dyskursie; Aksjomaty społeczne. Przekonania o prawidłowościach rządzących światem; Aksjomaty społeczne - międzykulturowy projekt badawczy Bonda-Leunga; Aksjomaty społeczne - poziom jednostkowy. Pięć wymiarów przekonań; Indywidualne korelaty i konsekwencje aksjomatów społecznych; Cyniczne widzenie świata społecznego w Polsce. Okresy komunizmu i postkomunistycznej transformacji; Badania nad cynizmem w perspektywie historycznej. Stosunki polsko-rosyjskie; Cynizm i jego szczególne konsekwencje w kulturze polskiej. Czarny humor, sarkazm i kabaret polityczny; Podsumowanie.
Zawiera: Rozdział 9. Epistemologia kulturowa II. Logika i myślenie analityczne oraz myślenie holistyczne; Kultura myślenia - filozoficzne podstawy stylów poznawczych; Myślenie "prelogiczne" i "prawo partycypacji"; Filozoficzne podstawy myślenia w kulturze Dalekiego Wschodu ; Konsekwencje różnic epistemologicznych między cywilizacjami Wschodu i Zachodu; Wnioskowanie logiczne i wrażliwość na sprzeczność; Dysonans poznawczy - klasyka psychologii...euroamerykańskiej; Zasady klasyfikacji i rola kontekstu; Przyczynowość w świecie fizykalnym oraz ludzkim; Znaczenie kontekstu w percepcji i pamięci; Język a poznanie; Kulturowe ramy nauczania i uczenia się; Epistemologia kulturowa, style myślenia i problem inteligencji.
Zawiera: Rozdział 10. Ramy zachowań społecznych w kulturze polskiej. Od makropsychologii międzykulturowej do psychologii indygenicznej; Zarys założeń teoretycznych psychologii indygenicznej; Skąd i jak ukształtował się psychologiczny profil polskiej kultury. Geneza jako historia; Kulturotwórcza rola katolicyzmu w genezie polskiej mentalności; Rodzinocentryczny styl życia i deficyt instytucji społeczno-państwowych; Trzysta lat zagrożeń, utraty, odzyskiwania i niepewnej suwerenności; Kwestionariusz Wartości i Skryptów Kulturowych i metodyka badań posługujących się nim; Metodyka badań nad wartościami kulturowymi: aspekt realny i idealny; Psychologiczne wymiary kultury polskiej. Wyniki badań; Humanizm-materializm jako trzonowy wymiar; Humanizm a inne psychologiczne wymiary kultury; Czterowymiarowy profil polskiej kultury i porównania międzykulturowe; Dalsze badania nad czterowymiarową strukturą wartości w kontekście międzykulturowym; Swoi i obcy. Konsekwencje orientacji humanistycznej dla stosunków międzygrupowych; Humanizm czy personalizm? - Podsumowanie 20 lat badań nad humanizmem jako rdzennym wymiarem kultury polskiej; Inni autorzy o innych charakterystykach psychologicznych polskiej kultury; Skrypty afektywne według Wierzbickiej; Kultura narzekania według Wojciszke; Zakończenie. Polska kultura w Unii Europejskiej.
Zawiera: Rozdział 11. Natura a kultura. Dobór płciowy, miłość i kultura rodzaju; Psychologia ewolucyjna. Założenia i wyniki badań nad preferencjami i doborem płciowym; Badania empiryczne weryfikujące koncepcje psychologii ewolucyjnej w zakresie atrakcyjności fizycznej i doboru partnerów; Socjobiologiczny uniwersalizm a różnice kulturowe w pozyskiwaniu partnerów seksualnych; Ocena i krytyka koncepcji psychologii ewolucyjnej w zakresie relacji; Miłość; Czy w socjobiologii jest miejsce na miłość romantyczną? Badania nad romantycznym przywiązaniem w projekcie ISDP; Teorie miłości w psychologii społecznej i ich kulturowa walidacja; Co to jest miłość romantyczna i czy jest ona zjawiskiem uniwersalnym?; Kultura i tożsamość rodzaju; Nacechowanie płciowe ról społeczno-zawodowych, polaryzacja i tożsamość rodzaju; Kultura rodzaju i polska kobiecość kulturowa. Dzisiejszy stan wiedzy i problemy na przyszłość.
Zawiera: Rozdział 12. Psychologia kulturowa relacji wewnątrz- i międzygrupowych. Tożsamość oraz reprezentacje innych; Tożsamość społeczna; Krytyka teorii tożsamości społecznej - perspektywa wewnętrzna; Tożsamość osobista i społeczna - teoria Marii Jarymowicz; Teoria tożsamości społecznej z perspektywy psychologii kulturowej; Tożsamość kulturowa; Tożsamość kulturowa w teorii opanowywania trwogi; Przynależność etniczna, skrypty kulturowe i ich aprecjacja; Tożsamość kulturowa przełączana, czyli podwójne funkcjonowanie poznawcze u osób dwukulturowych; Tożsamość kulturowa (religijna) a stosunek wobec odmienności (tolerancja); Podsumowanie; Stereotypy; Definicje. Koncepcja pojęciowa stereotypu; Geneza; Pomiar; Funkcje i konsekwencje; Oddziaływania. Co robić, jak modyfikować stereotypy?; Podsumowanie.
Zawiera: Rozdział 13. Psychologia akulturacji; Typy grup podlegających akulturacji; Polskie doświadczenia wychodźstwa oraz początki badań nad emigracją; Polska: społeczeństwo tworzące naród emigrantów?; Emigracja zarobkowa i początki prac badawczych nad akulturacją; A-B-C akulturacji oraz koncepcje szoku i stresu; Model teoretyczny Johna Berry'ego; Cztery warianty polityki i struktury społeczeństwa w zakresie relacji swoi - obcy i problematyka wielokulturowości; Badania nad ideologią i postawami wobec wielokulturowości; Strategie akulturacyjne jednostek; Empiryczna weryfikacja modelu Berry'ego; Główne rezultaty empiryczne w ramach modelu Berry'ego i ich krytyczna analiza; Najnowsze prace w ramach modelu Berry'ego: projekt International Comparative Study of Ethnocultural Youth; Integracja rozumiana i badana na pięć sposobów w kierunku kulturowego modelu akulturacji; Kulturowa psychologia akulturacji; Badania w ramach kulturowego modelu akulturacji; Czy migracje zagraniczne powodują zmianę osobowości; Uwagi końcowe.
Zawiera: Rozdział 14. Stosowana psychologia międzykulturowa: Założenia i realizacje treningów kompetencji i komunikacji międzykulturowej (we współpracy z Anną M. Chodynicką); Od etnocentryzmu do etnorelatywizmu, czyli rozwojowy model wrażliwości międzykulturowej M. Bennetta; Stadium etnocentryzmu; Etnorelatywizm; Trening interpersonalny, czyli ćwiczenia w nabywaniu kultury amerykańskiej; Kontekst kulturowy treningu interpersonalnego (ecounter groups) i rozwoju osobistego; Krytyczne spojrzenie na treningi interpersonalne; Szkolenia i treningi kompetencji międzykulturowych; Szkolenia a treningi. Co jest przedmiotem nabywania kompetencji kulturowych? Trening kompetencji kulturowych; Teoria i praktyka standardów kulturowych A. Thomasa dla celów szkoleń międzykulturowych; Gry stymulacyjne; Trzy etapy treningu kompetencji i komunikacji kulturowej według D. Pinto; Treningi i szkolenia międzykulturowe w Polsce; Szkolenie dla repatriantów z Kazachstanu; Treningi międzykulturowe dla studentów. Szkolenia polsko-francuskie; Szkolenia dla przedsiębiorstw; Festiwale wielokulturowe: Nabywanie doświadczenia i wrażliwości na ubogacającą odmienność innych w Kanadzie; Warszawski Tydzień Wielokulturowy - Łączyć ucząc i bawiąc; Przyszłość ruchu na rzecz świadomości, wrażliwości i edukacji wielokulturowej w Polsce. Zadania psychologów międzykulturowych; Słowo końcowe.
